Korte Analyse Brief Frans Timmermans over Situatie Oekraïne, 2 maart 2014

Op 2 maart 2014 gaf onze minister van Buitenlandse Zaken een bericht aan de tweede kamer met daarin de standpunten van de regering over de ontwikkelingen in de Oekraïne. Je kunt het volledige stuk lezen door HIER te klikken (1).

Frans Timmermans schudt handen met zijn ambtsgenoot Leonid Kozhara in december 2013 (2)

Er waren enkele zaken die me opvielen in deze brief:

Boedapest Memorandum uit 1994
In de brief wordt verwezen naar het zogenaamde Boedapest Memorandum:

"Boedapest Memorandum van 1994: Rusland, de VS en het VK kwamen overeen Oekraïense onafhankelijkheid en soevereiniteit te respecteren, geen geweld te gebruiken tegen Oekraïne en geen economische druk uitoefenen om Oekraïens beleid te beïnvloeden. Oekraïne gaf in ruil daarvoor nucleaire wapens op." (voetnoot p. 3)

Je kunt je vraagtekens stellen in hoeverre de EU zich aan dit Boedapest Memorandum hebben gehouden door zich zo op te dringen bij de Oekraïense regering. Je zou kunnen zeggen dat zij het memorandum destijds niet hebben getekend en zich er daarom niet aan hoeven te houden. Het lijkt echter niet helemaal eerlijk als de EU wel volop zou mogen trekken aan de Oekraïne, wat indruist tegen de geest van het memorandum, terwijl Rusland zich wel moet blijven houden aan het memorandum.

Alleen al het feit dat minister Timmerman in december mee heeft gelopen met een demonstratie tegen de overheid lijkt me geen uiting van neutraliteit. Premier Medvedev zei over deze actie van Timmermans dat hij zich afvroeg hoe Duitsland het zou vinden als een Russische minister van Buitenlandse zaken zou meelopen bij een Duitse demonstratie - die notabene verboden was (2).

IMF en Europese Banken in Oekraïne
De weggejaagde president van de Oekraïne, Viktor Yanukovich, was geen voorstander om zijn land over te geven aan het IMF en de banken van de Europese Unie. Een deal met Rusland kon dat voorkomen. In de brief van Timmermans wordt lovend gesproken over de mogelijkheden van het IMF en de Europese banken om leningen te verstrekken aan Oekraïne, die natuurlijk vooral gunstig zijn voor de Europese economie. Hij spreekt over een vrij handelsverdrag, dat je ook zou kunnen lezen als een vrijbrief om de Oekraïense economie te gaan overnemen.

Demonstratie tegen IMF die wordt beschreven als de grootste financiële roofdier ter wereld (4)

"De EU is bereid Oekraïne te steunen in het aanpakken van de uitdagingen waarvoor het land zich gesteld ziet. De mogelijkheden voor ondersteuning op zowel financieel-economisch als op andere terreinen worden bezien binnen het Nabuurschapsinstrument, evenals via andere steunprogramma’s. 

Het Associatieakkoord inclusief DCFTA (3) ligt nog steeds op tafel. Steun van de EU zal afhankelijk zijn van hervormingen. In het Nabuurschapsinstrument speelt de incentive-based approach (‘more for more’) een belangrijke rol en het programma voor macro-financiële assistentie van de EU is gekoppeld aan een IMF-programma. 

Een bedrag van EUR 610 miljoen is binnen dit programma reeds beschikbaar zodra een nieuwe Oekraïense regering een akkoord bereikt met het IMF. Dit bedrag kan indien nodig worden verhoogd. Daarnaast kijken ook de Europese banken EIB en EBRD naar de mogelijkheden voor (projectgebonden) steun aan Oekraïne." (p. 5)

Wat ik me verder nog afvraag is of het IMF en de EU zouden wachten op de verkiezingen alvorens grote en dure leningen aan te bieden. Het moge toch duidelijk zijn dat de huidige nieuwe interim-regering niet representatief is voor de gehele Oekraïense bevolking. Het zou zelfs getuigen van kapitalistisch opportunisme als zij de kans grijpen om een pro-westerse interim-regering maximaal uit te buiten door hun geldstromen op gang te kunnen brengen voordat een nieuwe democratisch gekozen regering is gekozen.

Update 4 maart 2014: De twijfelachtige leiders in Kiev zouden hebben aangegeven maar wat graag 'hulp' te willen ontvangen van het IMF. Zie daarvoor een ander blog (5).

NOTEN
(1) Kamerbrief over Oekraïne 2 maart 2014
(2) http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/3557629/2013/12/06/Kritiek-Medvedev-op-bezoek-ministers-demonstratie-Kiev.dhtml
(3) op p.4 van de brief wordt uitgelegd waar de afkorting DCFTA voor staat: "Nederland is nog steeds voorstander van het versterken van de relaties tussen de EU en Oekraïne. Criteria van goed bestuur en rechtsstaat blijven van belang voor het associatieakkoord (AA), inclusief Deep and Comprehensive Free Trade Area (DCFTA)."
(4) http://politicalvelcraft.org/2013/09/05/imf-reassess-global-economic-fate-emerging-economies-no-longer-the-dynamic-engine-for-global-growth/
(5) http://nieuwsuitoekraine.blogspot.nl/2014/03/oekraine-vastbesloten-zaken-te-doen-met.html